خداحافظی با گلدن ویزا

فرایندی بحث‌انگیز است که در آخرین بحران مالی اسپانیا برای جذب سرمایه به این کشور، ایجاد شد. در واقع، ابزارهای مختلفی تحت عنوان «ویزای اقامت برای سرمایه‌گذاران» وجود دارد. یکی از آن‌ها، گلدن ویزا است که مربوط به خرید ملک با ارزش بیش از پانصد هزار یورو است. رقمی که علی رغم افزایش قیمت ملک، طی 11 سال گذشته تغییری نکرده است.

راه دیگر برای دستیابی به «ویزای طلایی»، سرمایه‌گذاری بیش از دو میلیون یورو در بدهی عمومی یا بیش از یک میلیون در سپرده‌های بانکی یا سهام شرکت است. در حال حاضر، دولت اعلام نکرده است که آیا این گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاران خارجی حفظ خواهد شد یا خیر.

سومین راه اخذ «ویزای طلایی»، سرمایه‌گذاری در یک پروژه تجاری در اسپانیا است که طبق قانون حمایت از کارآفرینان، به عنوان منافع عمومی شناخته می‌شود. برای تحقق آن، باید یکی از این سه شرط را محقق کند: ایجاد شغل؛ سرمایه‌گذاری با تأثیر قابل توجه اجتماعی و اقتصادی در منطقه جغرافیایی مورد نظر؛ مشارکت علمی یا فنی. این شرایط، باید به تأیید وزارت اقتصاد برسد.

حالت دیگری نیز وجود دارد. یعنی سرمایه‌گذاری، می‌تواند از طریق یک شرکت نیز انجام شود. البته این شرکت، نباید در جایی ثبت شده باشد که «بهشت مالیاتی» باشد.

سرمایه‌گذار خارجی که خواهان این اقامت است، باید به طور مستقیم یا غیرمستقیم، دارای اکثریت حق رأی و قدرت انتصاب یا عزل اکثریت اعضای هیئت اداری خود طبق قانون فوق‌الذکر باشد.

علاوه بر این، قانون ارتقای اکوسیستم شرکت‌های نوظهور، مصوب 2022، در نظر دارد که «خارجی‌هایی که درخواست ورود به اسپانیا را دارند، به عنوان کارآفرین، یک فعالیت اقتصادی را هدایت کنند تا مجوز اقامت برای فعالیت تجاری صادر شود. این مجوز، در کل کشور معتبر بوده و به مدت سه سال، اعتبار خواهد داشت. پس از انقضای این مدت، آن‌ها می‌توانند درخواست تمدید مجوز اقامت به مدت دو سال را داشته باشند و پس از پنج سال، اقامت دائم دریافت کنند.

مکانیزم مورد بحث

تداوم این ویزاهای طلایی، ماه هاست که زیر سؤال رفته است؛ خصوصاً که کشورهای متعددی، این ابزار جذب سرمایه‌گذار را کنار گذاشته‌اند. این همان اقدامی است که پرتغال نیز ماه‌ها پیش انجام داد تا مانند اسپانیا، از آخرین بحران مالی خارج شود. کانادا نیز خرید خانه توسط خارجی‌ها را، هرچند به طور موقت، محدود کرد تا فشار قیمت در بازار املاک و مستغلات را کاهش دهد.

ایزابل رودریگز، وزیر مسکن، چند هفته پیش در مصاحبه ای اذعان کرد: «این ابزاری است که در زمان دیگری راه اندازی شد، زمانی که وضعیت بازار مسکن متفاوت بود. سپس ساخت‌وساز متوقف شد و خانه‌ها فروخته نشد. از زمانی که وارد وزارتخانه شدم، با وزارت اقتصاد و وزارت کار و مهاجرت، تحلیلی را آغاز کردیم تا دریابیم چگونه مسکن در کشور ما تأثیر می‌گذارد و چه تأثیری بر بازار املاک دارد. زمانی که آمار را در اختیار داشته باشیم، با توجه به توصیه‌های کمیسیون اروپا، آن‌ها را تحلیل خواهیم کرد.»

بروکسل به شدت از این مکانیسم ها انتقاد کرده است. در پاییز سال گذشته، کمیسیون گزارشی منتشر کرد که حاکی از آن بود که چندین کشور حوزه کارائیب در ازای سرمایه‌گذاری، برای حدود 88هزار نفر از ایران، روسیه یا چین، اقامت صادر کرده است. علاوه بر این، کمیسیون در سال 2020، رسیدگی به تخلفات را علیه قبرس و مالت به دلیل اعطای بیش از حد گذرنامه، نه اجازه اقامت، به سرمایه گذاران خارجی آغاز کرد. قبرس به این رویه پایان داد، در حالی که مالت در دادگاه دادگستری اتحادیه اروپا مطرح شده است و تنها کشوری است که این نوع «گذرنامه طلایی» را در اختیار دارد.

خداحافظی با «ویزای طلایی» در ازای خرید خانه از مطالبات سومار، از اهداف ابتدایی قانونگذار بوده است. در بحث سرمایه‌گذاری پدرو سانچز، یولاندا دیاز قبلاً اعلام کرده بود که یکی از اولویت های شریک دولتی خواهد بود. ما قصد داریم شکاف اصلی سفته‌بازی در شهرها و اجاره‌های فصلی را تنظیم کنیم؛ ساخت 20 درصد مسکن و مسکن اجتماعی بیشتر. وی از تریبون کنگره نمایندگان تأکید کرد که باید به «ویزای طلایی» پایان داد.

النا پوزو، وکیل متخصص مهاجرت توضیح می‌دهد: «این خبر خوبی است، اگرچه باید ببینیم چگونه به پایان می‌رسد. اما «ویزای طلایی» نباید ادامه پیدا می‌کرد. یعنی در زمان تصویب، قرار بود یک راه حل موقت باشد که باید حذف می‌شد. زیرا همچنان بر تبعیض بین شهروندان درجه یک و درجه سه مهاجر تأکید می‌کرد». پوزو همچنین به بقیه مواردی اشاره می‌کند که می‌توان مجوز را از طریق سرمایه‌گذاری به دست آورد. «آن‌ها باید همه آنها را حذف کنند، زیرا ما نمی‌دانیم که تأیید کافی وجود دارد که آن سرمایه از کجا آمده است. بنابراین برخی از انواع پولشویی را می‌تواند ترویج پیدا کند. البته ممکن است مزایایی هم داشته باشد. لذا باید پایه‌های این فراند، اصلاح و بازنگری شود».